خاندان بهنیاخاندان بهنیا از جمله افرادی بودند که در طول حیات سیاسی خود در دوره پهلوی، از خود نام بدی به جا نگذاشتند و در برخی موارد با اقدامات شاه نیز به مخالفت پرداختند که مخالفت عبدالحسین بهنیا با اصلاحات ارضی شاه از این جمله است. ۱ - ابوالحسن بهنیاابوالحسن بهنیا فرزند خلیل مشاورالسلطان در سال ۱۲۸۹ه. ش در شهر تهران به دنیا آمد. ۱.۱ - تحصیلاتوی پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی در تهران، برای ادامه تحصیل عازم فرانسه شد و در دانشگاه پاریس در رشته مهندسی پل و شوسه فارغ التحصیل گردید. ۱.۲ - مشاغل ویپس از فارغ التحصیلی به ایران بازگشت و در وزارت راه به عنوان مامور راه‌سازی در خوزستان مشغول به کار گردید. پس از مدتی به سمت رئیس منطقه مرکز و جنوب در امور راه شد. از دیگر مشاغل مهم وی، ریاست بنگاه آبیاری بود. وی از دوستان نزدیک خانواده زاهدی بود و با ایشان رفت و آمد خانوادگی داشت. [۱]
زاهدی، اردشیر، خاطرات اردشیر زاهدی، تهران، نشر کتابسرا، چاپ اول، ۱۳۸۵، ص۷۳.
۱.۳ - مهم‌ترین فعالیتمهمترین فعالیت وی در طول زندگی خود، به دست‌آوردن منصب وزیری بود. وی در دوره نخست‌وزیری جعفر شریف‌امامی به وزارت راه برگزیده شد؛ [۲]
بهنود، مسعود، از سیدضیاء تا بختیار، تهران، انتشارات جاویدان، چاپ سوم، ۱۳۶۹، ص۴۴۳.
[۳]
الموتی، مصطفی، بازیگران سیاسی از مشروطیت تا سال۱۳۵۷، لندن، نشر پکا، چاپ اول، ۱۳۷۴ه. ش ۱۹۹۵م، ج۲، ص۳۵۶.
ولی عمر وزارت وی بسیار کوتاه بود و پس از وی حسن شالبافان جایگزین وی در وزارت راه گردید.همچنین در اوایل دهه ۱۳۶۰ه. ش وی به فعالیت در بخش خصوصی که از طرف شاه ایران بسیار حمایت شده بود، رفت. ماجرا از این قرار بود که در زمان دولت هویدا، ایران به خاطر بالارفتن قیمت نفت و افزایش تولید آن به ثروتی عظیم دست یافت و به نقل یک روزنامه فرانسوی «شاه همچون کسی بود که ناگهان عمه‌ای یافت. فورا آن عمه مرد. میلیون‌ها ارث باقی گذاشت. تازه هر سال هم دارایی تازه‌ای از او کشف می‌شد.» به همین جهت شاه ایران تصمیم گرفت تا از یک طرف قدرت نظامی‌خود را بالا ببرد و به پنجمین قدرت نظامی‌جهان (پس از آمریکا، شوروی، انگلیس و فرانسه) تبدیل شود؛ و از طرف دیگر به پنجمین قدرت صنعتی جهان نیز تبدیل گردد. به همین جهت ابتدا دستور داد تا قوای سه‌گانه هوایی، زمینی و دریایی فورا حداکثر احتیاجات خود را با مستشاری آمریکاییان اعلام و دریافت دارند؛ از طرف دیگر به حمایت از طرح‌های اقتصادی نمود و به همین جهت نمایندگانی از کشورهای خارجی از جمله ژاپن، کره، انگلیس، فرانسه و بلژیک برای به‌دست آوردن سود و پول فراوان و غارت کردن پولی که از نفت به دست می‌آمد، به ایران سرازیر شدند؛ مسعود بهنود نقل می‌کند: «هتل‌ها جا نداشت؛ وابسته‌های اقتصادی ممالک، هرکدام در خانه خود دو سه تن میهمان از میان هموطنان خود جا داده بودند. رابرت گراهام خبرنگار تایمز مالی خود شاهد بود که یک ژاپنی شب ناگزیر در مسجد بیتوته کرد. اتاق مدیران هتل‌ها را هم تخت زده بودند. همه، نقشه‌ای طرحی، پیشنهادی در کیف داشتند و دسته‌چکی از بانکی در سویس برای پرداخت رشوه‌ها. یورشی به مراتب وسیع‌تر از یورش جویندگان طلا به دره‌های تنسی و کالیفرنیا در پیش بود.» به همین جهت دولتمردان سابق نیز برای به دست‌آوردن کارهایی به بخش خصوصی رفتند که از جمله این افراد ابوالحسن بهنیا بود؛ بهنیا به جهت آشنایی با وزارت راه و سابقه وی در این وزارت، به این بخش رفت و در بخش خصوصی مشغول به فعالیت شد. [۴]
بهنود، مسعود، از سیدضیاء تا بختیار، تهران، انتشارات جاویدان، چاپ سوم، ۱۳۶۹، ص۵۷۸.
۲ - عبدالحسین بهنیاعبدالحسین بهنیا فرزند خلیل مشاورالسلطان در سال ۱۲۸۳ه. ش در شهر تهران به دنیا آمد. ۱.۱ - تحصیلاتوی پس از طی تحصیلات مقدماتی، برای ادامه تحصیل به مدرسه علوم سیاسی وارد شد و توانست از آن مدرسه فارغ‌التحصیل شود. ۱.۲ - مشاغل ویپس از فارغ‌التحصیل شدن از مدرسه علوم سیاسی، به وزارت دارایی وارد شد و در آنجا مشغول به کار گردید. وی مدت‌ها در این وزارت‌خانه اشتغال داشت و توانست به مشاغل بالایی نیز برسد؛ بهنیا پس از مدتی توانست به عنوان معاون وزیر در این وزارت‌خانه مشغول به کار گردد [۵]
مکی، حسین، تاریخ بیست ساله، ج۳، ص۴۶۵.
و حتی مدتی نیز کفالت وزارت دارایی را برعهده داشت.۲.۳ - عبدالحسین در دولت امینیدر سال ۱۳۴۰ه. ش و همزمان با نخست‌وزیر شدن علی امینی ، عبدالحسین بهنیا به وزارت دارایی و گمرکات منصوب شد. از مهم‌ترین فعالیت‌های سیاسی وی مخالفت با اصلاحات ارضی بود که امینی نخست‌وزیر وقت در صدد تصویب آن بود. [۶]
صمیمی، مینو، پشت پرده تخت طاووس، ترجمه حسین ابوترابیان، تهران، انتشارات اطلاعات، چاپ اول، ۱۳۶۸، ص۱۶۷-۱۷۰.
این قانون گرچه به ظاهر برای حمایت از کشاورزان تصویب شده بود؛ ولی با کمی‌دقت در مورد وضع آن روزگار، می‌توان دریافت هدف از این قانون، محدود کردن قدرت مالکین بزرگ و جلب نظر کشاورزان بود. عبدالحسین بهنیا هنگام طرح لایحه اصلاحات ارضی به شدت با آن مخالفت کرد و معتقد بود با بستن مالیات بر املاک بزرگ تدریجا می‌توان مالکیت‌های بزرگ را محدود ساخت و همچنین از صاحبان اراضی کوچک برای توسعه کشاورزی حمایت نمود. اعضای کابینه دولت با سخنان بهنیا به مخالفت برخاستند و به همین جهت وی از دولت استعفاء کرد؛ [۷]
الموتی، مصطفی، بازیگران سیاسی از مشروطیت تا سال۱۳۵۷، لندن، نشر پکا، چاپ اول، ۱۳۷۴ه. ش ۱۹۹۵م، ج۲، ص۳۹۹.
مهم‌ترین مخالف وی در این قانون، حسن ارسنجانی وزیر وقت کشاورزی بود؛ پس از وی جهانگیر آموزگار جایگزین بهنیا در وزارت دارایی و گمرکات شد.۲.۴ - عبدالحسین در دولت علمدر زمان نخست‌وزیری اسدالله علم بار دیگر عبدالحسین بهنیا به عنوان وزیر دارایی برگزیده شد. ولی به خاطر اصرار ارسنجانی وزیر کشاورزی بر اجرای قانون اصلاحات ارضی، بهنیا بار دیگر استعفاء کرد و غلامرضا برزگر به جای وی کفیل وزارت دارایی شد. [۸]
الموتی، مصطفی، بازیگران سیاسی از مشروطیت تا سال۱۳۵۷، لندن، نشر پکا، چاپ اول، ۱۳۷۴ه. ش ۱۹۹۵م، ج۲، ص۳۹۹.
۳ - پانویس
۴ - منبعسایت پژوهه، برگرفته شده از مقاله «خاندان بهنیا»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۳/۳۰. رده‌های این صفحه : تاریخ ایران | تراجم | حکومت پهلوی | خاندان بهتا | خاندان ها | خاندان های ایرانی | درگذشتگان سده 14 (شمسی) | رجال سیاسی عصر پهلوی | مقالات پژوهه
|